بسیاری از خریداران هنگام مراجعه به فروشگاه‌های مواد غذایی متوجه افزایش قیمت‌ها شده‌اند. چه چیزی پشت این افزایش قیمت‌ها پنهان است؟
مارک دزورمکس، اقتصاددان ارشد اسکوشیابانک می‌گوید:” قیمت‌ها نسبت به سال‌های گذشته سریع‌تر رشد می‌کنند. در ژانویه 2022 شاخص قیمت مصرف‌کننده(CPI) بیش از 5% بالاتر از یکسال پیش بود. این سال سریع‌ترین سال از نظر سرعت پیشروی در سه دهه گذشته است.”
معمولاً هدف بانک کانادا، افزایش سالانه 2 درصدی شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) است. هرچند، مشکلات زنجیره تأمین غذایی باعث کمبود و افزایش قیمت اقلام اولیه شده است.
این باعث می‌شود که بعضی بخش‌ها تورم بیشتری نسبت به سایر تجربه کنند. این نظر مارک دزورمکس است، کسی که بخش اتومبیل را یکی از تحت فشارترین بخش‌ها می‌دانید که با مشکلات بنزین و سوخت، مسکن، غذا و ساخت‌وساز و افزایش زیاد قیمت روبه‌روست.
او می‌گوید “در سراسر جهان، کمبود نیمه‌رسانا وجود دارد که باعث تضعیف بیشتر تولید اتومبیل شده‌است. از آنجاییکه تقاضای سرکوب‌شده‌ای وجود داشته و الآن درحال بازیابی اقتصادی هستیم، تقاضای زیادی برای خودرو وجود دارد. مردم دوست دارند پول بدهند اما تأمین عقب مانده است.”
این تورم بالا چه مدتی به طول می‌انجامد؟ اسکوشیابانک پیشبینی می‌کند که تا 2023 در 2.5% ثبات پیدا می‌کند- اما این باز هم بیش از هدف بانک مرکزی است. دزورمکس انتظار دارد که نرخ افزایش به سرعت کم شود چون در درجه اول تأخیر زنجیره تأمین جهانی دلیلش بود، که انتظار می‌رود به حالت عادی برگردد.
او با اشاره به چشم‌انداز اخیر اسکوشیابانک می‌گوید “ما فکر می‌کنیم که این محدودیت‌ها در ماه‌های آینده یا فصول آینده کاهش یابند.”
اگر فکر می‌کنید دولت می‌تواند تورم‌ها را کاهش دهد، باید بگوییم در کوتاه مدت کار زیادی نمی‌تواند انجام دهد.
دزورمکس می‌گوید “مشکلات زنجیره تأمین یک معضل جهانی است، این مشکل گریبانگیرِ همه است پس راه‌حل سریعی برای آن وجود ندارد. ادامه تحت کنترل گرفتن کووید-19 و بازگشایی امن برای مدت طولانی، می‌تواند به کمک به حل فشار زنجیره تأمین کمک کند. اما دولت به تنهایی نمی‌تواند کاری بکند.”
قدرت خرید مشتری کاهش می‌یابد و باعث تغییر در انتخاب‌هایش می‌شود
از آنجاییکه قیمت‌های بالاتر، اقلام قابل خرید مشتریان با درآمدشان را کاهش می‌دهد، تازه‌واردان با کاهش قدرت خرید مواجه می‌شوند.
دزورمکس می‌گوید “قیمت‌های بالاتر به این معناست که بخش زیادی از درآمد شما باید صرف خرید اقلام خاصی شود. در نتیجه پول کمتری برای اقلام اختیاری می‌ماند که بر پولی که مصرف‌کننده صرف خرید می‌کند تأثیر می‌گذارد و در نهایت رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.”
او بر این باور است که افزایش قیمت‌ها، مشتری را به خرید اقلام کم کیفیت سوق می‌دهد.
او می‌گوید “با افزایش قابل‌توجه قیمت‌ها، ما به سوی خرید جایگزین‌های ارزان‌تر می‌رویم. مثلاً اگر گوشت گران شود، ما شاهد افزایش تقاضای پروتئین‌های ارزان‌تر مثل لوبیا می‌شویم یا اینکه مردم بیشتر به دنبال خودروهای دست دوم می‌روند تا خودروهای جدید و گران‌تر.”
به طور سنتی، تورم به این معناست که کسب‌وکارها به سرمایه اولیه بیشتری نیاز دارند و در نتیجه پول کمتری برای مسائلی مثل استخدام و افزایش حقوق باقی می‌ماند. البته، دزورمکس فکر می‌کند که با توجه به فرصت‌های شغلی حال حاضر، فشار بیشتری روی دستمزدها خواهد بود.
اسکوشیابانک انتظار دارد که دستمزد هر نفر 4-5% افزایش یابد. با افزایش دستمزدها، ممکن است بخشی از قدرت خرید مصرفکنندهها به آن‌ها برگردد.
اما این چقدر تأثیرگذار است؟ بستگی به این دارد که تورم چه فشارهای اقتصادی دیگری به همراه داشته باشد. اسکوشیابانک پیشبینی می‌کند که تورم بر نرخ بهره تأثیر می‌گذارد که هم هزینه های مصرف‌کننده و هم شرکت‌ها را افزایش می‌دهد و باعث گرانی بیشتر می‌شود.
او می‌گوید “در اقتصاد اسکوشیابانک ما انتظار داریم که بانک کانادا نرخ بهره روزانه‌اش را تا پایان سال به 1.75% برساند.” این افزایش باعث فشار بیشتر بر قیمت‌ها می‌شود چراکه هزینه وام کسب‌وکارها افزایش می‌یابد و آن‌ها این را به مصرفکنندهها منتقل می‌کنند و مصرفکنندهها هنگام خرید با قیمت‌های بیشتری روبه‌رو می‌شوند.
خبر خوب این است که تورم باعث رکود، پدیده‌ای که باعث کاهش رشد اقتصادی،تورم بالا و اشتغال کم که بعضی تحلیل‌گران برای سال 2021 پیشبینی کرده‌اند، نمی‌شود. اسکوشیابانک پیشبینی می‌کند که رشد اقتصادی زیادی در چند سال آینده داشته باشیم چرا که کسب‌وکارهای زیادی پس از طی مدتی عدم قطعیت به کار برمی‌گردند-البته در صورت ظهور سویه جدید برگشتن به حالت عادی می‌تواند به تعویق بیفتد و دولت را دوباره وادار به اعمال محدودیت می‌کند.
برنامه برای تورم بیش از حد معمول
تازه‌واردان برای مقابله با تورم بالاتر چه باید بکنند؟ دزورمکس بر این باور است که پاسخ این سؤال شخصیست.
او می‌گوید “من یک نسخه واحد برای مقابله با فشارهای تورم ندارم” در عوض او فکر می‌کند که تازه‌واردان باید افزایش قیمت‌های اقلام موردنیازشان را در نظر بگیرند و طبق آن بودجه‌بندی کنند.
او می‌گوید “اما من فکر می‌کنم اینکه بدانیم تورم از کجا نشأت می‌گیرد و روی چه خدمات و محصولاتی تأثیر می‌گذارد ارزش دارد. با این آگاهی، مصرف‌کنندگان چه تازه‌وارد باشند چه سال‌ها ساکن کشور باشند، می‌توانند با اطلاعات موجود درباره مخارجشان تصمیم بگیرند.”
این می‌تواند به معنی خرید لوبیا به جای گوشت یا رانندگی با ماشین دست‌دوم به جای ماشین نو باشد. دانستن این که قیمت‌ها در سال‌های آینده سریع‌تر افزایش می‌یابند به تازه‌واردان اجازه می‌دهد تا مطابق آن برنامه‌ریزی کنند و با احتیاط خرج کنند.
